.jpg)
Των Νικολάου και Εμμανουήλ Απέργη
Ας δούμε πρώτα πώς λειτουργεί το σύστημα υγείας. Όσον αφορά τους παρόχους έχουμε: α) κλινικές, νοσοκομεία, μαιευτήρια, ψυχιατρικά κέντρα, ιατρικά εργαστήρια κ.ά. τα οποία είναι ιδιωτικά ή δημόσια (Ε.Σ.Υ. και νοσοκομεία αποκεντρωμένης διοίκησης), β) πάροχοι ασφαλειών μέσω εταιρειών που προσφέρουν ιδιωτική ασφάλιση και δημόσια ασφάλιση (ενταγμένοι στο Ε.Φ.Κ.Α. με κάποιους να προσφέρουν κύρια ασφάλιση, επικουρική ασφάλιση, ασφάλιση πρόνοιας), γ) πάροχοι φαρμάκων (ιδιωτικές φαρμακοβιομηχανίες), δ) φαρμακεία, ε) το Ε.Κ.Α.Β., στ) οι πολίτες, και ζ) ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ.
Το πρόβλημα που υπάρχει σήμερα είναι: ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. λειτουργεί ως εταιρεία αγοράς και πώλησης υπηρεσιών που μεσολαβεί μεταξύ των ανωτέρω παιχτών. Αγοράζει υπηρεσίες από τους παρόχους υγείας, αγαθά από τους παρόχους φαρμάκων, ασφάλεια από τις ασφαλιστικές και τα πουλάει στους πολίτες. Μόνο που αυτό είναι το πρόβλημα. Ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. δεν μπορεί να λειτουργήσει ανεξάρτητα και να προωθήσει τον ανταγωνισμό στην υγεία. Ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. μπορεί να λειτουργήσει ως ο καταλύτης, ως το χρηματιστήριο όπου οι πολίτες θα προσφέρουν τη ζήτηση για φάρμακα και ανάγκη υγείας και οι πάροχοι θα προσφέρουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες στη δική τους τιμή.
Σήμερα οι πολίτες δεν αγοράζουν. Απλά έχουν αρκεστεί στη φορολογία και τις ασφαλιστικές εισφορές να καλύπτουν τις ανάγκες τους χωρίς να ρωτάνε πως λειτουργεί το σύστημα ή να έχουν ελευθερία να επιλέξουν κάτι καλύτερο. Όμως ο προϋπολογισμός του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. είναι συγκεκριμένος και ενδεχομένως να μην έχει αντίκρισμα στο τι έχουν καταβάλει οι πολίτες, γιατί οι πόροι είναι απαραίτητοι σε άλλα υπουργεία. Επιπλέον, το αρμόδιο υπουργείο επέβαλε και υποχρεωτική επιστροφή και υποχρεωτική έκπτωση στους παρόχους υγείας και φαρμάκων προκειμένου να συμβαδίζουν με τον προϋπολογισμό που έχει οριστεί κεντρικά. Οι υποχρεωτικές εκπτώσεις έχουν επίπτωση στην προμήθεια υγειονομικού υλικού και στην αναβάθμιση των νοσοκομείων σε εξοπλισμό και νέες εξειδικευμένες μονάδες, ενώ η υποχρεωτική επιστροφή έχει σαν στόχο η κρατική επιχορήγηση στα νοσοκομεία (όταν είναι δημόσια) να χρεώνει το προϊόν παραπάνω από το τι μπορεί να διαθέσει ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Τότε ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. το καλύπτει εγγράφοντας χρέος στις λογιστικές καταστάσεις με την υποχρέωση όμως να επιστραφεί μελλοντικά (για τα ιδιωτικά νοσοκομεία είναι σαν επιπλέον φορολογία). Το ίδιο ισχύει και για τις φαρμακοβιομηχανίες. Το αποτέλεσμα είναι οι πολίτες να μην είναι ικανοποιημένοι από τις υπηρεσίες που λαμβάνουν γιατί οι πάροχοι δεν έχουν κίνητρο να βελτιώσουν την ποιότητα για δεδουλευμένα που δεν τους έχουν καταβληθεί από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ.
Πώς θα μπορούσε να οργανωθεί ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ.; Αρχικά προτείνουμε την εισαγωγή του στο χρηματιστήριο ως εταιρεία συμμετοχών, με το κράτος να διαθέτει το πλειοψηφικό πακέτο, ενώ δομή του θα είναι θυγατρικής μιας εταιρείας συμμετοχών. Ταυτόχρονα, πρέπει να ανοίξει η αγορά νοσοκομείων, με αποτέλεσμα όπου υπάρχουν υψηλά νοσήλεια, ο ιδιώτης να εισέρχεται στη γεωγραφική περιοχή ανοίγοντας νέα νοσοκομειακή μονάδα, μειώνοντας το κόστος για τον καταναλωτή υγείας. Χαιρετίζουμε επίσης τη συμμετοχή σουπερμάρκετ στα φαρμακεία. Επομένως, το υπουργείο θα γλιτώσει έξοδα και θα αφοσιωθεί στη χρηματοδότηση επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων, προσελκύοντας διεθνείς φαρμακευτικές στη χώρα.
Τι γίνεται όμως με τις ασθενείς ομάδες που δεν διαθέτουν τη δυνατότητα να πάνε σε νοσοκομείο; Η καλύτερη λύση είναι η δημιουργία ειδικού λογαριασμού στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. που θα υποχρεούνται να καλύψουν μελλοντικά οι ίδιοι όταν η κοινωνική τους θέση βελτιωθεί ή την καλύψει το κράτος, ενώ για δικλείδα ασφαλείας η Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Α.Ε. θα μπορεί να τιτλοποιήσει τους λογαριασμούς τους σε μια "κακή τράπεζα" ή "εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων". Τα οφέλη του ανοίγματος είναι πολλαπλά: ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. θα βρίσκεται μπροστά στις εξελίξεις με ψηφιοποίηση του συστήματος ραντεβού, θα υπάρξει συνεργασία με ΕΛ.ΤΑ. και άλλες μεταφορικές για μεταφορά φαρμάκων στο σπίτι, θα έχει περισσότερο το ρόλο μητρώου και εκκαθαριστή, παρά μεταπράτη υπηρεσιών υγείας αφού θα ελέγχει τη ροή των υγειονομικών συναλλαγών, ενώ θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό. Παράλληλα θα λειτουργεί και σαν επιτροπή υγειαγοράς προκειμένου να εξουσιοδοτεί σε συνεργασία με το υπουργείο την καταλληλότητα των παρόχων υγείας. Η ομαλή του λειτουργία θα συνεχίσει όσο δεν εισέρχεται στον τομέα των παρόχων, αφού τα έσοδά του θα προέρχονται από τη χρήση των υποδομών του ως προμήθεια.
Ένα τελευταίο προβληματάκι: Τι γίνεται όταν η ασθένεια είναι τέτοια που τα φάρμακα ή η περίθαλψη είναι απαγορευτικά για την κάλυψη του ασφαλισμένου; Η εξοικονόμηση πόρων από το παραπάνω σχέδιο θα δίνει τη δυνατότητα να διατίθενται πόροι στην έρευνα και την ανάπτυξη για την εύρεση φθηνής θεραπείας (μακροπρόθεσμα), και τη δημιουργία ενός ταμείου που θα προέρχεται από τη φορολόγηση της Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Α.Ε. που θα μπαίνουν σε ένα συγκεκριμένο ταμείο εξαιρετικά δύσκολων ασθενειών, όπου θα μπορούν να αντλήσουν τα ασφαλιστικά ταμεία (μεσοπρόθεσμα), ενώ βραχυπρόθεσμα θα την καλύπτουν από τον προϋπολογισμό τους όσα νοσοκομεία δεν αποκρατικοποιήθηκαν ακόμα.
* Ο κ. Νικόλαος Απέργης είναι Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς και ο κ. Εμμανουήλ Απέργης είναι Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Kent
