.jpg)
Μετά το θάνατο κάποιου όλη η περιουσία του κληρονομείται από τους κληρονόμους που είτε είναι οι στενοί συγγενείς του είτε αναφέρονται στην διαθήκη του.
Η κληρονομιαία περιουσία αποτελείται και από ενεργητικό και το παθητικό της, οπώς αυτό αποτιμάται σε χρήμα. Με άλλα λόγια τα χρέη που έχει κάποιος από δάνεια, από άλλες οφειλές ή στην εφορία, στα ασφαλιστικά ταμεία κτ.λ.κληρονομούνται με τον ίδιο τρόπο που κληρονομούνται και τα άλλα περιουσιακά στοιχεία, π.χ. τα ακίνητα, οι τραπεζικοί λογαριασμοί, τα κοσμήματα κ.τ.λ.
Ο κάθε κληρονόμος έχει εκ του νόμου δικαίωμα να αποποιηθεί την κληρονομιά που του αφήνεται μέσα σε προθεσμία 4 μηνών από τον θάνατο του διαθέτη αν είναι κάτοικος Ελλάδος και ενός χρόνου αν είναι κάτοικος εξωτερικού ο διαθέτης ή ο κληρονόμος.
Αποποίηση γίνεται συνήθως όταν το παθητικό της κληρονομιάς είναι μεγαλύτερο του ενεργητικού, δηλαδή όταν τα χρέη και οι οφειλές ξεπερνούν τα άλλα περιουσιακά στοιχεία.
Π.χ. αν κάποιος έχει μόνο ένα ακίνητο σαν περιουσιακό στοιχείο και χρέη προς τράπεζες, εφορία κτ.λ. που ξεπερνούν την εμπορική αξία του ακινήτου, τότε σε αυτή την περίπτωση είναι πιο συμφέρον για τον κληρονόμο να αποποιηθεί την κληρονομιά μέσα στην 4μήνη προθεσμία.
Δεν υπάρχει τμηματική ή εν μέρει αποποίηση. Δηλαδή δεν μπορεί κάποιος να αποποιηθεί τα χρέη και να αποδεχθεί την υπόλοιπη περιουσία. Η αποποίηση αφορά πάντα το σύνολο της κληρονομιαίας περιουσίας.
Η αποποίηση γίνεται στον γραμματέα του Ειρηνοδικείου του τόπου θανάτου του διαθέτη. Πρώτοι αποποιούνται οι αναγκαστικοί κληρονόμοι αν δεν υπάρχει διαθήκη. Δηλ. τα τέκνα και οι σύζυγοι. Μετά την αποποίηση των πρώτων κληρονόμων η 4μηνη προθεσμία ξεκινά για τους κληρονόμους που θα κληρονομούσαν αν δεν υπήρχαν οι πρώτοι κληρονόμοι.
Δηλαδή αν αποβιώσει κάποιος που είχε σύζυγο δύο τέκνα και δύο αδέλφια, αποποιούνται πρώτα τα τέκνα και ο /η σύζυγος. Μετά την αποποίηση αυτών ξεκινά η 4μήνη προθεσμία αποποίησης των αδελφών του.
Προσοχή! Αν τα τέκνα έχουν παιδιά δηλαδή ο αποβιώσας είχε εγγόνια, μετά τα τέκνα, πρέπει να αποποιηθούν τα εγγόνια. Αν τα εγγόνια είναι ανήλικα η αποποίηση γίνεται μόνο με δικαστική απόφαση. Ο χρόνος από την κατάθεσης της αίτησης αποποίησης στο δικαστήριο και μέχρι την έκδοση της δικαστικής απόφασης δεν μετράει και το τετράμηνο της αποποίησης υπολογίζεται με τον χρόνο που έχει προηγηθεί της αίτησης και έπεται της έκδοσης απόφασης.
Το ίδιο εννοείται ότι ισχύει και για τα αδέλφια του αποβιώσαντος. Αν έχουν παιδιά ( δηλ. τα ανίψια), πρέπει και αυτά με την σειρά τους να αποποιηθούν μετά τους γονείς. Κι αν έχουν κι αυτά ανήλικα τέκνα, τότε θα πρέπει να κάνουν αποποίηση και για τα παιδιά τους με τον τρόπο που αναφέρθηκε παραπάνω.
Πότε η αποποίηση της κληρονομιάς είναι άκυρη;
α) Η αποποίηση είναι άκυρη αν ο κληρονόμος έχει ρητά ή σιωπηρά δηλώσει ότι αποδέχεται την κληρονομία. Από τη σύνταξη απογραφής της κληρονομίας και μόνο δεν συνάγεται τέτοια δήλωση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι εφόσον ο κληρονόμος έχει προβεί σε θετικές πράξεις, δηλωτικές της διαχείρισης της κληρονομιαίας περιουσίας δηλώνει σιωπηρά ότι την αποδέχεται. Τέτοιες ενέργειες είναι οι πράξεις νομής και κατοχής ενός ακινήτου, ή η κίνηση τραπεζικού λογαριασμού του θανόντος, ή η προσκόμιση των δικαιολογητικών που πιστοποιούν την κληρονομική του ιδιότητα με σκοπό την διαχείριση της κληρονομιαίας περιουσίας.
ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Οι πράξεις του κληρονόμου με σκοπό την διακρίβωση του ενεργητικού και των χρεών της κληρονομιάς ΡΗΤΑ δε μπορε΄να χαρακτηριστεί ως σιωπηρή δήλωση αποδοχής.
β) Η αποποίηση είναι άκυρη, αν γίνει μετά την πάροδο της προθεσμίας για αποποίηση. Αν περάσει η προθεσμία, η κληρονομία θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή.
Η προθεσμία είναι ιδιαίτερα αυστηρή και επιφέρει της συνέπειες της αποδοχής εάν παρέλθει άπρακτη. γ) Η αποδοχή ή η αποποίηση της κληρονομίας είναι άκυρη αν έγινε πριν από την επαγωγή ή από πλάνη ως προς το λόγο της επαγωγής.
Αυτο πρακτικά σημαίνει ότι αποδοχή ή αποποίηση με εγκυρότητα μπορούμε να κάνουμε ΜΟΝΟ όταν καλούμαστε στην κληρονομιά ως κληρονόμοι. Εάν δεν έχουμε κληθεί ως κληρονόμοι, όσες δηλώσεις και αν κάνουμε είναι αυτοδίκαια άκυρες.
π.χ. εάν ο θανών είναι ο Χ και αφήνει κληρονόμους τα τέκνα του Α και Β που είναι εν ζωή κατά την επαγωγή της κληρονομιάς, τα παιδιά του Α και Β είτε αποδεχθούν είτε αποποιηθούν οι δηλώσεις τους θα είναι άκυρες αφού δεν κλήθηκαν ως κληρονόμοι στη κληρονομιά του Χ.
Εάν όμως ο Β αποποιηθεί την κληρονομιά τότε τα τέκνα του καλούνται ως κληρονόμοι και ενεργοποιούνται τόσο οι διατάξεις περί αποδοχής όσο και οι διατάξεις περί αποποίησης της κληρονομιάς.
δ) Επίσης είναι άκυρη, αν έγινε υπό αίρεση ή προθεσμία ή για μέρος της κληρονομίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αποποιηθούμε μέρος της κληρονομιάς ή να αποποιηθούμε θέτοντας προϋποθέσεις.
Μπορεί να ακυρωθεί η αποποίηση της κληρονομιάς;
Καταρχάς η αποδοχή ή η αποποίηση της κληρονομίας είναι αμετάκλητη.
ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Η αποδοχή ή η αποποίηση που οφείλεται σε πλάνη ή απειλή ή απάτη κρίνεται σύμφωνα με τις, διατάξεις για τις δικαιοπραξίες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μπορεί να ακυρωθεί με τλεσίδικη διαπλαστική απόφαση μετά από κατάθεση αγωγής στα αρμόδια δικαστήρια.
Η αγωγή για την ακύρωσή τους παραγράφεται μετά ένα εξάμηνο.
ΠΡΟΣΟΧΗ!!!Η πλάνη σχετικά με το ενεργητικό ή το παθητικό της κληρονομίας δεν θεωρείται ουσιώδης.
Με απλά λόγια εάν κάποιος αποποιήθηκε την κληρονομιά επειδή πίστευε ότι έχει χρέη, ενώ τελικά δεν είχε, αυτού του είδους η πλάνη δεν θεωρείται ουσιώδης για την δικαστική ανατροπή της δήλωσης αποποίησης.
Τα ανήλικα τέκνα σύμφωνα με τον νόμο αποδέχονται πάντα την κληρονομιά με το ευεργέτημα της απογραφής(Ευεργέτημα απογραφής = Η διαδικασία αποδοχής της κληρονομιάς χωρίς να ενωθούν η περιουσία του θανόντος με την περιουσία του κληρονόμου. Ωστόσο, ο κληρονόμος δεσμεύεται με την ανάληψη υποχρέωσης εκκαθάρισης της κληρονομιάς ρευστοποιώντας το ενεργητικό για την αποπληρωμή των χρεών).
Μπορούν όμως να αποποιηθούν την κληρονομιά μετά από άδεια από το δικαστήριο επικαλούμενοι το λόγο που πρέπει να αποποιηθούν. Ο σημαντικότερος λόγος είναι τα χρέη της κληρονομιάς τα οποία είναι συνήθως περισσότερα από το ενεργητικό της. Τη διαδικασία την κινούν οι έχοντες την επιμέλεια και γονική μέριμνα των τέκνων.
