.jpg)
Κοροναϊός : Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα – Όλα όσα πρέπει να ξέρουμε, τι θα κρίνει τις αποφάσεις
Σταδιακά οι κυβερνήσεις ανακοινώνουν μέτρα μερικής άρσης των περιορισμών που επιβλήθηκαν στην κορύφωση της πανδημίας. Μόνο που αυτό δεν σηματοδοτεί «επιστροφή στην κανονικότητα» αλλά κίνηση σε αχαρτογράφητα ύδατα.
Μάχη με το χρόνο, τις διαθέσεις των πολιτών και την… καμπύλη R των κρουσμάτων του κοροναϊού, θα δώσουν το επόμενο διάστημα κυβέρνηση κι επιστήμονες. Η ανακοίνωση της μερικής άρσης των περιορισμών των Ελλήνων, το άνοιγμα καταστημάτων και σχολείων αλλά και μια σειρά από απαγορεύσεις και απειλές επιβολής προστίμων, είναι τα νέα δεδομένα που προέκυψαν. Η έκκληση του πρωθυπουργού να μη… χυθεί η καρδάρα με το γάλα δεν έχει γίνει καθόλου τυχαία. Η χώρα δεν θα μπορούσε να βρίσκεται για μεγαλύτερο χρονικο διάστημα σε καραντίνα.
Οι πολίτες δεν θα μπορούσαν να αντέξουν άλλο, η οικονομία έχει δεχθεί ήδη τεράστιο πλήγμα. Καθώς ο περίφημος δείκτης R βρίσκεται κάτω από το 1, κάτι που δείχνει ότι η πανδημία του κοροναϊού είναι απολύτως ελεγχόμενη, οι ανακοινώσεις για τη «νέα κανονικότητα» ήταν μονόδρομος.
Άλλωστε, τα μέτρα αυτά, παρότι αντλούν την έμπνευσή τους από την μακραίωνη παράδοση των πρακτικών και μέτρων καραντίνας, κυρίως διατυπώθηκαν ως θεωρητική υπόθεση για το τι θα μπορούσε να γίνει στην περίπτωση ενός νέου λοιμώδους παθογόνου του αναπνευστικού συστήματος για το οποίο δεν θα υπήρχε επαρκής πρότερη ανοσία στον πληθυσμό. Και παρότι ήδη από τη δεκαετία του 1990 υπάρχει συστηματική συζήτηση του ενδεχόμενου νέων πανδημιών, που θα ενισχύονταν και από την εκθετική αύξηση των αεροπορικών ταξιδιών και την παγκοσμιοποίηση, εντούτοις ως πρακτική είχε δοκιμαστεί σε μικρό βαθμό. Υπήρχε η εμπειρία των μέτρων που εφάρμοσε κυρίως η Κίνα το 2003 για τον ιό SARS, υπήρχαν ιστορικά δεδομένα από τη διαφορετική θνησιμότητα της πανδημίας της «Ισπανικής Γρίπης» το 1918 σε όσες αμερικανικές πόλεις εφάρμοσαν μέτρα όπως η αναστολή λειτουργίας χώρων μαζικής διασκέδασης και συνάθροισης, υπήρχαν επιμέρους παραδείγματα από το κλείσιμο σχολείων σε ξεσπάσματα γρίπης, ή μελέτες πάνω στη συμπεριφορά της εποχικής γρίπης σε περιοχές που λόγω μεγάλων χιονοπτώσεων ανέστειλαν τις περισσότερες δραστηριότητές τους. Όμως, δεν υπήρχε κάποιο παράδειγμα που να δοκιμάστηκαν εκτεταμένα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και οδηγίες «μένουμε σπίτι» σε τόσο μεγάλη και κλίμακα.
Ακόμη και τα μαθηματικά μοντέλα για την πρόβλεψη των αποτελεσμάτων που θα είχαν τέτοια μέτρα ήταν σε μεγάλο βαθμό στηριγμένα σε υποθέσεις, καθώς απλούστατα δεν υπήρχαν προηγούμενα δεδομένα που να μπορούν να αποτελέσουν σημεία αναφοράς. Υπήρχε προφανώς μια γενική και εύλογη εκτίμηση για την ανακοπή του ρυθμού διασποράς και το σταδιακό περιορισμό, όμως από εκεί και πέρα τα ερωτήματα ήταν ανοιχτά.
Τα διδάγματα από το «πρώτο κύμα»
Σήμερα τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά και το γεγονός ότι οι περισσότερες χώρες εφάρμοσαν και εφαρμόζουν τέτοια μέτρα επιτρέπει και μια δυνατότητα αποτίμησης των αποτελεσμάτων που είχαν.
Ξέρουμε για παράδειγμα ότι μια καθοριστική παράμετρος, που απαιτεί και παραπέρα έρευνα για να αποτιμηθεί πλήρως, ήταν ο βαθμό διασποράς που προϋπήρχε της λήψης μέτρων. Όπου προηγήθηκε η διασπορά της επιβολής μέτρων, ξέρουμε πια ότι η δυναμική της πανδημίας συνέχιζε να εκδηλώνεται ακόμη και μετά τα περιοριστικά μέτρα, έστω και εάν αυτά κατόρθωναν από ένα σημείο και μετά να τα ανακόπτει. Αυτό, με τη σειρά του, δείχνει την τεράστια σημασία της επιδημιολογικής επιτήρησης και του έγκαιρου ελέγχου, εντοπισμού, απομόνωσης των κρουσμάτων και ανίχνευσης των επαφών τους, με όλη τη δυσκολία που αυτό έχε σε ένα ιό που έχει μεγάλη μεταδοτικότητα και σημαντικό ποσοστό ασυμπτωματικών ή ήπιων κρουσμάτων.
Ξέρουμε ακόμη ότι όπου τα νοσοκομεία χρησιμοποιήθηκαν ως το βασικό μέσο ιατρικής παρέμβασης έφτασαν στο όριό τους, επέτειναν το σοβαρό πρόβλημα της εκτεταμένης έκθεσης στον ιό και νόσησης του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού και ενίοτε λειτούργησαν ως χώροι παραπέρα διασποράς. Ξέρουμε το πρόβλημα που προέκυψε με τους χώρους όπου συγκεντρώνονταν ευπαθείς πληθυσμοί όπως τα γηροκομεία και οι χώροι προνοιακής φιλοξενίας. Χώρες με μεγάλο ποσοστό των ηλικιωμένων σε τέτοιους χώρους και μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων ανά τέτοιο, βρέθηκαν να έχουν πολύ μεγάλο ποσοστό ηλικιωμένων θυμάτων.
Ξέρουμε πως σε χώρες όπου εξαιτίας άνισης και ανεπαρκούς πρόσβασης στο σύστημα υγείας, μεγάλων κοινωνικών ανισοτήτων και επιβαρυμένων συνθηκών διαβίωσης, ένα σημαντικό μέρος των ανθρώπων ηλικίας κάτω των 65 ετών έχει σοβαρά υποκείμενα προβλήματα ή καταστάσεις υγείας που τον καθιστούν ευάλωτο στην πανδημία, συχνά και επειδή οι άνθρωποι αυτοί ήταν από αυτούς που έπρεπε να συνεχίζουν να εργάζονται συχνά και σε όχι ασφαλείς συνθήκες.
Η κρίσιμη λέξη είναι η «αιρεσιμότητα». Ότι δηλαδή τα καλά νέα της εξόδου από την καραντίνα, έστω και σταδιακά, δεν αποκλείεται τις επόμενες εβδομάδες να γίνουν κακά. Να επανέλθει δηλαδή το SMS στο 13033 και οι βεβαιώσεις μετακίνησης, να ξανακλείσουν καταστήματα, χώροι άθλησης, σχολεία και εκκλησίες, να ξαναγυρίσουμε εκεί απ’ όπου ξεκινήσαμε χάνοντας όλα όσα πετύχαμε.
Ο Μάιος που μπαίνει σε δύο ημέρες είναι επί της ουσίας ο πιο κρίσιμος μήνας μέχρι το φθινόπωρο και το νέο κύμα, αν αυτό τελικά έρθει.
Αν οι πολίτες τηρήσουν τα μέτρα, αν προσαρμοστούν στη νέα κανονικότητα, αν υπακούσουν στις εκκλήσεις της κυβέρνησης και των επιστημόνων και στις εντολές της Αστυνομίας, τότε θα έχει κερδηθεί το στοίχημα.
Η επιστημονική κοινότητα και η ομάδα του Σωτήρη Τσιόδρα τονίζει σε όλους τους τόνους ότι δεν πρέπει να «ξεφύγει» η κατάσταση, πρέπει να διατηρηθούν χαμηλά ο αριθμός των κρουσμάτων και ο αριθμός των νεκρών.
Αν τα κρούσματα αυξηθούν δραματικά λόγω της χαλάρωσης των μέτρων τότε όλα θα αλλάξουν προς το χειρότερο και θα επιστρέψουμε στην τραγική καθημερινότητα που ζούμε τις τελευταίες 45 ημέρες.
Ο λόγος είναι προφανής: Αν το ΕΣΥ επιβαρυνθεί με δεκάδες ασθενείς που θα χρειαστούν εντατικές, τότε αυτό που αποφύγαμε από τον Φεβρουάριο, δηλαδή την κατάρρευση του συστήματος υγείας, θα το υποστούμε τώρα.
Το παράδειγμα της Γερμανίας, όπου μετά από λίγες ημέρες χαλάρωσης η καμπύλη R ανέβηκε ανησυχητικά, είναι «μπούσουλας» για την Ελλάδα.
Την επόμενη εβδομάδα, δηλαδή από τις 4 έως τις 11 Μαίου, από την πρώτη στη δεύτερη φάση δηλαδή, θα γίνει μια επαναξιολόγηση της κατάστασης και αναλόγως θα ληφθούν αποφάσεις.
Στο κακό σενάριο δεν αποκλείεται να μην ανοίξουν τα σχολεία, πλην ίσως της Γ’ Λυκείου. Να μην πάνε δηλαδή τα παιδιά του Γυμνασίου και του Λυκείου στις τάξεις τους στις 18 Μαίου, ούτε φυσικά αυτά του Δημοτικού από την 1η Ιουνίου.
Αλλά ακόμη και να μην ανοίξουν καταστήματα εμπορίου και εστίασης σε περίπτωση «έκρηξης» των κρουσμάτων.
Μερίδα επιστημόνων εκφράζει αντιρρήσεις, οι εκπαιδευτικοί εμφανίζονται επιφυλακτικοί, ενώ αντίθετα δηλώνουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Ανησυχία Μαγιορκίνη
Μιλώντας στο MEGA ο καθηγητής επιδημιολογίας Γκίκας Μαγιορκίνης, δεν έκρυψε την ανησυχία του για την επόμενη μέρα στις σχολικές αίθουσες.
«Δεν έχουμε δει να συμβαίνει σε άλλες ιογενείς λοιμώξεις να μην μεταδίδουν τα παιδιά τον ιό. Μήπως χρειαζόμαστε λίγο ακόμα χρόνο για να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει με τα παιδιά για να είμαστε πιο προετοιμασμένοι;» διερωτήθηκε.
Όπως είπε «τον Σεπτέμβριο μπορούν να ανοίξουν τα σχολεία, ώστε το καλοκαίρι να έχουμε προετοιμαστεί. Θα ήθελα να δω τις προϋποθέσεις και το ξεκάθαρο πλάνο για να ανοίξουν τα σχολεία» πρόσθεσε.
Επομένως, ακόμη και αυτά που εξήγγειλε χθες ο πρωθυπουργός και οι αρμόδιοι υφυπουργοί, δεν αποκλείεται να μην ισχύσουν ποτέ αν η κατάσταση «ξεφύγει».
Αν οι πολίτες τρέξουν στις παραλίες και τις πλατείες, αν δεν τηρούν τις αποστάσεις ασφαλείας, αν δεν φορούν τις μάσκες που είναι υποχρεωτικές σε κλειστούς χώρους, αν γενικώς πιστέψουν ότι όλα τέλειωσαν και αρχίσει το… πάρτι.
Για την αποφυγή τέτοιων καταστάσεων η κυβέρνηση, εκτός της συνεργασίας και συμμόρφωσης των πολιτών, προσβλέπει και στους επαγγελματίες.
Από τους εκπαιδευτικούς μέχρι τους καταστηματάρχες που οφείλουν να τηρούν τις οδηγίες και να καθοδηγούν τους πολίτες.
Τι θα γίνει στα σχολεία
Για τη σταδιακή άρση των μέτρων και την επόμενη μέρα μίλησε χθες στο Mega, ο καθηγητής Παθολογίας Χαράλαμπος Γώγος.
Ο κ. Γώγος χαρακτήρισε κρίσιμη και σοβαρή τη διαδικασία χαλάρωσης των μέτρων.
Όπως τόνισε, μεγάλο ρόλο θα παίξει η αυστηρή τήρηση των μέτρων και ειδικά στα σχολεία, αλλά και στα καταστήματα εστίασης.
Ο κ. Γώγος εμφανίστηκε αισιόδοξος με την άνοδο της θερμοκρασίας το επόμενο διάστημα, ωστόσο επεσήμανε πως τα μέτρα θα πρέπει να συνεχίσουν να τηρούνται για να μην ανέβει ο δείκτης εξάπλωσης του ιού στη χώρα.
Υπενθυμίζεται ότι χάρη στα αυστηρά μέτρα, ο δείκτης R0 που καταδεικνύει τη διασπορά του ιού έπεσε από το 2,5 τον Φεβρουάριο στο 0,5 – δηλαδή ένα άτομο μειώνει λιγότερο από ένα ακόμη άτομο με κοροναϊό.
Αν ανέβει ο δείκτης, θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα εκ νέου για να προλαβαίνουμε την εξάπλωση. «Στόχος είναι να μην ξεπεράσουμε το 1.», είπε ο Χαράλαμπος Γώγος.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Παθολογίας σε μια εβδομάδα θα έχουμε μια πρώτη εικόνα της πορείας του ιού. «Θα δούμε πόσα κρούσματα θα εμφανιστούν τις επόμενες 7-14 μέρες».
Επίσης, ο καθηγητής είπε πως στο εξής θα υπάρχουν περισσότερα και γρήγορα διαθέσιμα τεστ σε δομές για να ελέγχονται προληπτικά οι άνθρωποι και το προσωπικό και έτσι θα γίνεται μεγαλύτερη ιχνηλάτηση του ιού.
Μιλώντας για το επόμενο δίμηνο, ανέφερε ότι μέχρι τέλος Μαΐου θα εφαρμοστούν τα πιο αναγκαία μέτρα για την οικονομία και την εκπαίδευση. «Όταν ολοκληρωθούν αυτά, θα πάρουμε τα μέτρα που δεν είναι τόσο κρίσιμα», συμπλήρωσε.
Τέλος, ο καθηγητής θέλησε να τονίσει ότι «όλο αυτό που θα γίνει τώρα είναι ένα τεστ για το Σεπτέμβριο».
Τι θα ισχύσει από τη Δευτέρα 4 Μαίου
-Καταργείται το sms και η κυκλοφορία πλέον θα γίνεται ελεύθερα
-Δύο εβδομάδες μετά, στις 18 Μαίου θα επιτρέπεται η μετακίνηση από νομό σε νομό.
-Η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική σε όλους τους κλειστούς χώρους όπως Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, τα καταστήματα, νοσοκομεία, κομμωτήρια, κουρεία, κέντρα αισθητικής, διαγνωστικά κέντρα κ.α.
-Στις 11 Μαΐου ανοίγουν τα σχολεία μόνο για την Γ Λυκείου και στις 18 Μαΐου θα λειτουργήσουν οι υπόλοιπες τάξεις του Λυκείου και τα Γυμνάσια.
-Την 1η Ιουνίου και αν όλα πάνε καλά, όπως είπε ο Κ. Μητσοτάκης, θα ανοίξουν τα νηπιαγωγεία και τα δημοτικά σχολεία.
-Κλειστοί θα παραμείνουν οι βρεφονηπιακοί σταθμοί.
-Οι εκκλησίες θα ανοίξουν στις 4 Μαΐου για ατομική προσευχή και στις 17 Μαΐου για όλους τους πιστούς
-Οι οργανωμένες παραλίες θα μείνουν κλειστές. Αλλά θα μπορούν να κάνουν πλέον μπάνιο οι πολίτες.
Καταστήματα
4 Μαΐου (1η φάση) επαναλειτουργούν:
· Κομμωτήρια και κουρεία, καταστήματα οπτικών ειδών και πώλησης ακουστικών βαρηκοΐας, επιχειρήσεις προσωπικής υγιεινής όπως ινστιτούτα αισθητικής, κέντρα μανικιούρ πεντικιούρ, πώλησης φυτών και λιπασμάτων, βιβλιοπωλεία, καταστήματα αθλητικών ειδών καθώς και επιδιόρθωσης ενδυμάτων και υποδημάτων.
Το ωράριο λειτουργίας θα ξεκίνα στις 10:00 πμ ενώ θα είναι επιβεβλημένη η χρήση μάσκας από εργαζόμενους και καταναλωτές, η τήρηση απόστασης 2 μέτρων, καθώς και η χρήση μάσκας και αντισηπτικών.
Για επιχειρήσεις έως 20 τμ επιτρέπεται η παρουσία 4 ατόμων
Για επιχειρήσεις από 21 τμ έως 100 τμ επιτρέπεται η παρουσία 4 ατόμων +1 ανά 10 τμ.
Για επιχειρήσεις από 101 τμ και άνω επιτρέπεται η παρουσία 12 ατόμων συν 1 ανά 15 τ.μ
Αν το κατάστημα έχει ορόφους δεν επιτρέπεται περισσότερο από 1 άτομο ανά 10 τ.μ ενώ η χρήση των ανελκυστήρων επιτρέπεται μόνο με την χρήση του 40% της χωρητικότητας τους.
Ειδικά για τα κομμωτήρια και επιχειρήσεις καλλωπισμού το ωράριο λειτουργίας απελευθερώνεται από τις 7:00 το πρωί έως τις 10:00 το βραδύ για τις καθημερινές και από τις 7:00 το πρωί έως τις 9:00 το βραδύ για το Σαββάτο.
Οι καταναλωτές θα μπορούν να λαμβάνουν υπηρεσίες μόνο μετά από ραντεβού, ενώ οι επιχειρήσεις θα πρέπει καθημερινά να συμπληρώνουν κατάλογο με τα προγραμματισμένα ραντεβού και τις ώρες προσέλευσης των πελατών.
· Τα ΚΤΕΟ θα παρέχουν τις υπηρεσίες τους μόνο μετά από ραντεβού ενώ οι επιχειρήσεις θα πρέπει καθημερινά να τηρούν συμπληρώνουν κατάλογο με τα προγραμματισμένα ραντεβού και τις ώρες προσέλευσης των πελατών.
· Επιτρέπεται επίσης η μετακίνηση παραγώγων μεταξύ των νομών για τις λαϊκές αγορές
11 Μαΐου ( 2η φάση): επαναλειτουργήσουν:
· όλες οι εμπορικές επιχειρήσεις εκτός των εμπορικών κέντρων
· στις λαϊκές αγορές θα μπορούν να επανέλθουν και οι πωλητές βιομηχανικών ειδών.
· επαναλειτουργούν οι σχολές οδήγησης
Πρακτορεία του ΟΠΑΠ όχι όμως με καθήμενους πελάτες και με τον περιορισμό των τετραγωνικών που ισχύει και για τις άλλες επιχειρήσεις
18 Μαΐου ( 3η φάση) : επαναλειτουργήσουν:
· Ζωολογικά Πάρκα και βοτανικοί κήποι και αρχαιολογικοί χώροι με την τήρηση της απόστασης των 2 μέτρων μεταξύ των επισκεπτών χωρίς λειτουργία των χώρων εστίασης ή την παροχή θεαμάτων.
1 Ιουνίου (4η φάση) επαναλειτουργούν:
· εμπορικά κέντρα και malls εκτός των χώρων εστίασης που βρίσκονται εντός αυτών
· όλοι οι χώροι εστίασης ( εστιατόρια και καφέ) σε εξωτερικούς χώρους με τραπέζια ή σταντ θα πρέπει να έχουν απόσταση 2 μέτρα μεταξύ τους και 1 άτομο ανά 3 τετραγωνικά μέτρα καταστήματος. Επιτρεπόμενος αριθμός 4 ατόμων ανά τραπέζι.
Σε επόμενες φάσεις εντός του Ιουνίου (οι ακριβείς ημερομηνίες θα καθοριστούν το επόμενο διάστημα) θα επιτραπεί η λειτουργία και άλλων επιχειρήσεων και συγκεκριμένα:
(5η φάση) επαναλειτουργούν:
· ξενοδοχεία 12μηνης λειτουργίας
· Θερινοί κινηματογράφοι με απόσταση μεταξύ των καθισμάτων στο 1,5 μέτρο και με το 60% των θέσεων πληρότητας τους
(6η φάση) επαναλειτουργούν:
· Πάρκα Αναψυχής και παιδότοποι σε εξωτερικούς χώρους
(7η φάση) επαναλειτουργούν:
· Μικρά καταλύματα και Αθλητικές εγκαταστάσεις, καθώς και εσωτερικοί χώροι εστίασης.
Αδεια
Συνεχίζεται η άδεια ειδικού σκοπού, η οποία διατηρείται ανάλογα με την πορεία ανοίγματος των σχολείων. Όταν θα ανοίξουν τα δημοτικά, τα γυμνάσια, οι παιδικοί κι βρεφικοί σταθμοί, με εγκύκλιο που θα εκδώσει το υπουργείο Εσωτερικών θα επανακαθορίζεται ο αριθμός των δικαιούχων της ειδικής άδειας. Διατηρείται και η ειδική άδεια απουσίας για τις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Διατηρείται όπως έχει και ο τρόπος εξυπηρέτησης με το Δημόσιο. Εφόσον δεν είναι εφικτή η ηλεκτρονική ή απομακρυσμένη εξυπηρέτηση, αυτή συνεχίζεται να γίνεται με προκαθορισμένο ραντεβού.
Εξακολουθεί η χρήση των νέων ψηφιακών υπηρεσιών και την εξυπηρέτηση του κοινού των πολιτών από τα ΚΕΠ μέσω αποστολής εγγράφων κατ’ οίκον με ταχυμεταφορά.
Σε ό,τι αφορά στις δομές των δήμων, τα ΚΑΠΗ και οι Λέσχες Φιλίας παραμένουν κλειστές μέχρι νεοτέρας. Οι δημοτικοί παιδικοί και βρεφικοί σταθμοί και τα ΚΔΑΠ θα παραμείνουν κλειστοί και η επαναλειτουργία τους θα επανακαθοριστεί σε συνάρτηση με την επιδημιολογική εξέλιξη. Οι υπαίθριες αθλητικές εγκαταστάσεις, όπως είναι τα αθλητικά γήπεδα ανοίγουν και μπορούν να υποδεχτούν τους αθλούμενους με την τήρηση των υγειονομικών κανόνων. Αντίθετα δεν θα λειτουργήσουν τα κλειστά γυμναστήρια. Κλειστές επίσης θα παραμείνουν και οι παιδικές χαρές, το άνοιγμα των οποίων θα εξαρτηθεί από το άνοιγμα των σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Πως θα λειτουργούν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς
Υποχρεωτική θα είναι η χρήση προστατευτικής μάσκας στις μετακινήσεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς από εργαζόμενους και επιβατικό κοινό. Η είσοδος στους σταθμούς θα είναι ελεγχόμενη ώστε να επιτευχθεί η αναγκαία φυσική απόσταση και αύξηση της συγχνότητας των δρομολογίων στο μέγιστο δυνατό βαθμό, από την πρώτη μέρα εφαρμογής του πλαισίου σταδιακής άρσης των περιορισμών, είναι οι κανόνες που θα ισχύουν εφεξής για τις μετακινήσεις μας. 
Πιο αναλυτικά:
– Στο μετρό και τον ηλεκτρικό, σήμερα, η συχνότητα των συρμών είναι στα 7,5 λεπτά κατά τις ώρες αιχμής και σχεδιάζεται να κατέβει στα 6 λεπτά.
– Στο τραμ, από τα 11 λεπτά, στόχος είναι να φθάσουμε στα 8 λεπτά στις ώρες αιχμής.
– Στα λεωφορεία και τα τρόλεϊ, από 550 οχήματα που κυκλοφορούν σήμερα, ο αριθμός τους το επόμενο διάστημα θα ανέλθει στα 1.000.
Η πύκνωση των οχημάτων κατά τις ώρες αιχμής, θα συνοδεύεται από ταυτόχρονη μείωση των συχνοτήτων διέλευσης στα ενδιάμεσα διαστήματα, δηλαδή από τις 10 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι και από τις 6 το απόγευμα έως τα μεσάνυχτα. Επίσης, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία, αποφασίστηκε η διαφοροποίηση της ώρας προσέλευσης των εργαζομένων στη δημόσια διοίκηση και κατανομή της σε τρεις ζώνες (07.00, 08.00 και 09.00 π.μ.).
Επίσης, παρατείνεται η αναστολή ισχύος του δακτυλίου έως το τέλος Μαΐου. Για τα ταξί συνεχίζεται η εφαρμογή του κανόνα που ισχύει και σήμερα, δηλαδή ο οδηγός και ένας επιβάτης, με τις γνωστές εξαιρέσεις μεταφοράς γονέα με ανήλικα τέκνα ή συνοδείας ατόμου για ιατρικούς λόγους.
συνθήκες.
Οι οδυνηρές διαπιστώσεις
Όμως, την ίδια στιγμή οι κυβερνήσεις και κοινωνίες βρέθηκαν να αναμετρώνται με δύο βασικές και οδυνηρές διαπιστώσεις:
Η πρώτη αφορά τη δυναμική της πανδημίας. Είναι πια προφανές ότι ο ιός θα είναι μαζί μας για αρκετό καιρό. Το τωρινό κύμα δεν θα είναι το μόνο. Δείχνει να έχει τη δυναμική να συνεχίσει να μεταδίδεται για καιρό μέχρις ότου σχηματιστεί κάποιου είδους ανοσία στον πληθυσμό, είτε επειδή εκτέθηκε, μολύνθηκε και ανέπτυξε αντισώματα το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είτε επειδή αναπτύχθηκε ένα αποτελεσματικό εμβόλιο ικανό για μαζική χρήση. Ακόμη περισσότερο δεν γνωρίζουμε το είδος της ανοσίας που θα αφήνει και εάν θα είναι ένας ιός με περιοδικές επανεμφανίσεις. Προφανώς μπορεί να υποθέσει κάποιος ότι αφού κάνει έναν πρώτο μεγάλο κύκλο, οι περιοδικές επανεμφανίσεις θα είναι λιγότερο έντονες, όμως αυτό δεν ακυρώνει το σημαντικό κόστος σε ανθρώπινες ζωές, ακόμη και εάν εμφανιστούν βελτιωμένες και πιο αποτελεσματικές θεραπείες για τα σοβαρά περιστατικά. Όλα αυτά παραπέμπουν σε μια παρατεταμένη μάχη που θα επιβάλει την ανάγκη για μέτρα περιορισμού της διασποράς και προστασίας ευπαθών ομάδων για μεγάλο διάστημα.
Η δεύτερη αφορά την παγκόσμια οικονομική κρίση. Τα μέτρα που ελήφθησαν πυροδότησαν μια χωρίς προηγούμενο ύφεση και στο βαθμό που η πλήρης επιστροφή στην κανονικότητα θα αργήσει η οικονομία θα δυσκολευτεί να επιστρέψει στους προηγούμενους ρυθμούς. Αυτό διαμορφώνει έναν ακόμη μεγάλο παράγοντα κρίσης καθώς όσο και εάν οι κυβερνήσεις δηλώνουν αυτή τη στιγμή ότι προκρίνουν την προστασία της υγείας, την ίδια στιγμή γνωρίζουν ότι μεσοπρόθεσμα μια μεγάλη και παρατεταμένη οικονομική κρίση που οδηγήσει σε εκτίναξη της ανεργίας και απαξίωση κλάδων θα έχει επίσης σημαντικό κόστος σε ανθρώπινες ζωές.
Οι προσδοκίες από τη σταδιακή άρση των μέτρων
Όλα αυτά καθορίζουν και τα αβέβαια μέτρα που συζητούν και σταδιακά εξαγγέλλουν όλες οι κυβερνήσεις.
Από τη μια υπάρχει η ελπίδα ότι μια μερική και αποσπασματική επαναλειτουργία μέρους της οικονομίας και της κατανάλωσης θα συγκρατήσει τους ρυθμούς της ύφεσης στα «καλά» σενάρια και όχι στα σενάρια καταστροφής. Βέβαια και εδώ υπάρχουν πολλά ερωτηματικά, καθώς είναι δεδομένο ότι δεν μιλάμε για επιστροφή σε προηγούμενους ρυθμούς, την ώρα που το ζήτημα της προστασίας εργαζομένων και καταναλωτών σε μεγάλους χώρους αντικειμενικά θα σημαίνει μικρότερη ένταση εργασίας.
Από την άλλη, υπάρχει η ελπίδα ότι στο βαθμό που οι περισσότερες χώρες πέρασαν από ένα πρώτο κύμα, η παραπέρα διασπορά θα είναι πιο περιορισμένη και θα υπάρξει ένα διάστημα χαμηλών ρυθμών διασποράς που θα επιτρέψει να συνεχίζει να «κερδίζεται χρόνος» μέχρι το εμβόλιο ή αποτελεσματικότερα θεραπευτικά μέτρα.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλές επισφάλειες και απροσδιοριστίες σε αυτό το πλαίσιο. Η διατήρηση περιορισμένων μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης δεν γνωρίζουμε εάν θα έχει την ίδια αποτελεσματικότητα με τα lockdown και επίσης δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι ακόμη και οι πιο αναπτυγμένες χώρες έχουν όντως ένα μηχανισμό για έγκαιρο έλεγχο, εντοπισμό, απομόνωση κρουσμάτων, ιχνηλάτηση των επαφών τους, ή για τη διενέργεια μαζικών ελέγχων στον πληθυσμό. Επίσης, υπάρχει πραγματική ανασφάλεια ως προς το πόσο έγκαιρα θα μπορούν να λειτουργούν μηχανισμοί επιτήρησης που θα μπορούν να ενεργοποιούν στοχευμένα και τοπικά μέτρα περιορισμού σε περίπτωση νέων τοπικών εξάρσεων, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο ενός γενικού lockdown. Επιπλέον, υπάρχει ανησυχία ότι ακόμη και μερική άρση των περιορισμών θα οδηγήσει γρήγορα σε μαζική διασπορά, όπως προειδοποίησε και το Ινστιτούτο Ρόμπερτ Κοχ στη Γερμανία.
Σε όλα αυτά τα ανοιχτά ερωτήματα προστίθενται και αυτά που αφορούν τα συστήματα υγείας και το εάν θα μπορούν να συνεχίσουν ανταποκρίνονται εάν τυχόν νέες εξάρσεις ξεπεράσουν τα τρέχοντα όριά τους, έστω και στον βραχύ χρόνο, και εάν θα υπάρχει ετοιμότητα για λήψη επιπλέον μέτρων ώστε να αποτραπεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Και βέβαια για όσους περισσότερους κύκλους επιβολής νέων μέτρων, ακόμη και «τοπικών», μιλάμε, αυτό σημαίνει και ακόμη μεγαλύτερη υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας και μεγαλύτερη ύφεση, ιδίως εάν πάμε σε ενδεχόμενο νέο γύρο καθολικών lockdown.
Η ελληνική περίπτωση και τα κρίσιμα ερωτήματα
Η Ελλάδα μπόρεσε να αντέξει το πρώτο κύμα. Αυτό είχε να κάνει με την έγκαιρη λήψη των μέτρων, την επάρκεια και ευθύνη του προσωπικού του ΕΣΥ, την συνειδητή πειθαρχία των πολιτών στα μέτρα και το γεγονός ότι π.χ. έχουμε χαμηλότερο ποσοστό ηλικιωμένων σε γηροκομεία και προνοιακές δομές φιλοξενίας. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την πραγματική επιβράδυνση της διασποράς έδωσε τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να εξαγγείλει μέτρα σταδιακής χαλάρωσης των μέτρων.
Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι και στην ελληνική περίπτωση πορευόμαστε ήδη σε αχαρτογράφητα ύδατα και υπάρχουν σημαντικά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν επειγόντως:
Θα γίνουν πράξη οι εξαγγελίες ενίσχυσης του ΕΣΥ με μόνιμο προσωπικό και απαραίτητο εξοπλισμό ώστε ανταποκριθεί και στη μάχη της πανδημίας και στην επανεκκίνηση των υπόλοιπων πλευρών της λειτουργίας του; Θα διαμορφωθούν οι δομές πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που αποτελούν σήμερα ένα από τα αδύναμα σημεία του ΕΣΥ; Θα υπάρξει η επάρκεια σε τεστ που διαρκώς εξαγγέλλεται ως αναγκαία, ιδίως από τη στιγμή που ο ΠΟΥ επιμένει ότι η δυνατότητα μαζικής ανίχνευσης είναι αναγκαία συνθήκη για την όποια άρση των περιοριστικών μέτρων;
Τα μέτρα μερικής και σταδιακής επαναλειτουργίας τομέων της οικονομικής και κοινωνικής ζωής θα συνδυαστούν με όλες τις αναγκαίες «ασφαλείς πρακτικές», από την αραίωση μέχρι την ύπαρξη προστατευτικού εξοπλισμού και αντισηπτικών; Η γενική κατεύθυνση για χρήση μασκών, θα συνοδευτεί από εξασφάλιση επάρκειας και αποφυγής αισχροκέρδειας;
Σε «αδύναμους κρίκους» σε τυχόν νέο κύμα, όπως είναι τα γηροκομεία, οι προνοιακές δομές φιλοξενίας, οι «κλειστοί πληθυσμοί» σε χώρους όπως τα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων, θα υπάρξουν όλα εκείνα τα μέτρα αποσυμφόρησης, αραίωσης, εναλλακτικών μορφών φιλοξενίας, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μεγάλων τοπικών ξεσπασμάτων;
Τέλος, ως προς την οικονομία με δεδομένο ότι ακόμη και οι εξαγγελίες παραπέμπουν σε περιορισμένη δραστηριότητα, ιδίως σε τομείς όπως ο τουρισμός, που άλλωστε εξαρτώνται και από διεθνείς τάσεις, υπάρχει ένα σχέδιο ακόμη πιο εκτεταμένων παρεμβάσεων που να στηρίξουν όσους πλήττονται, πρώτα και κύρια τους εργαζομένους, όπως και μια συνολικότερη και πιο στρατηγική συζήτηση για ένα αναπτυξιακό μοντέλο λιγότερο ευάλωτο και μεγαλύτερες ενδογενείς δυναμικές;
